door bhrw | sep 20, 2017 | bijnier
Een nieuw blog voor Bijniernet. Een gemakkelijke opgave? De afgelopen maand hebben de diverse collega’s al heel veel zaken de revue laten passeren. Van bijnieruitputting tot gedoe aan de balie van de apotheek. En volgens de strikte tijdslijnen van Jacqueline mocht ik daar voor half augustus een nieuw blog aan toevoegen.
Even terug in de tijd. Voor het jubileumnummer van de Bijniervereniging NVACP schreef ik in 2013 op verzoek een stukje over de toekomst van de behandeling van bijnieraandoeningen. Dat stukje ging over ‘Cedric’. Een futuristisch systeem bestaande uit een cortisol-sensor en een pompje voor het continu toedienen van hydrocortison bij mensen met de ziekte van Addison.
Lees het volledige blog op:
https://www.bijniernet.nl/2017/08/moeten-we-cedric-reanimeren-bruce-h-r-wolffenbuttel/
door bhrw | jun 28, 2017 | bijnier, fictie (of toch niet?)
Exact om 7 uur werd Jill wakker van de zachte zoemtoon van haar wekkerradio. Die hadden ze flink moeten aanpassen toen Cedric in huis kwam. Het oude alarm was veel te luid, daar schrok Jill meestal zo van, dat Cedric haar gelijk een flinke extra dosis toediende. Zij stond vlug op, en met een klein sprongetje over haar kat heen liep zij de badkamer in.
Onder de douche bedacht Jill hoezeer Cedric haar leven had veranderd. Vroeger voelde zij zich zo slap als een dweil, als zij zo rond 8 uur eindelijk haar bed uit kwam. Nu voelde zij zich bij het opstaan al uitgerust en vol energie. Toen zij de buren vertelde dat Cedric zou komen, dachten die eerst dat het ging om een speelkameraadje voor haar kat. Cedric had echter geen vacht, alhoewel hij wel heel zachtjes kon spinnen. Cedric was een handig apparaatje.
Onder het afdrogen keek zij op Cedric’s display. Mooi, hij was om half zeven begonnen extra cortison toe te dienen. Dat was vroeg genoeg. In het begin stond Cedric afgesteld dat hij al om 6 uur extra cortison gaf. Dat was wel erg vroeg, dan stuiterde zij rond kwart voor zeven haar bed al uit. Jill wreef over haar buik. Gelukkig zag haar buikhuid er prima uit, alhoewel hij door de jaren heen vanwege het cortison gebruik wel wat dunner was geworden. Het litteken waaronder het cortison reservoirtje was ingebracht, zag er netjes uit. Er was eigenlijk nauwelijks wat van te zien.
(meer…)
door bhrw | jun 5, 2015 | bijnier
Een recept voor medicijnen waarop de term ‘Gebruik bekend’ staat geschreven, kan uw gezondheid ernstige schade toebrengen !
Eén van mijn patiënten, mevrouw de Jong, moest vervroegd een afspraak maken, omdat gedacht werd dat zij leed aan het syndroom van Cushing, een aandoening waarbij in het lichaam te veel cortisol wordt aangemaakt. Maar…..zij gebruikte al zo’n 15 jaar cortisonacetaat vanwege GEBREK aan cortisol na een operatie aan de hypofyse. Eigenlijk waren er in de voorafgaande jaren weinig problemen. De dagelijkse dosering cortison was 25 mg, en zij nam trouw iedere ochtend twee-en-een-halve tablet van 5 mg, en ’s avonds de zelfde hoeveelheid.
Begin 2014 kreeg zij steeds meer klachten, zo bleek later. Het begon eerst met opgezette enkels, later kwam zij in gewicht en begon haar buik wat dikker te worden. Uiteindelijk nam haar gewicht met zo’n 20 kg toe. Na enkele consulten bij haar huisarts werd zij verwezen voor een vervroegde afspraak, met dus de vraag of er sprake kon zijn van het syndroom van Cushing. Dat was eigenlijk een gekke vraag. Als je hypofyse al zo’n 15 jaar niet meer functioneert, is het wel erg ongewoon, zo niet bijna onmogelijk om Cushing te krijgen. Op mijn advies verzamelde patiënte in de weken voorafgaand aan de afspraak alle urine over 24 uur, om hierin het cortisol gehalte te bepalen. Bij het syndroom van Cushing zou die waarde verhoogd moeten zijn. En tot mijn stomme verbazing was de uitscheiding van cortisol 850 nanomol per 24 uur, ongeveer 8 keer te hoog! Toen ik haar enkele dagen later op de polikliniek zag, was zij inderdaad in vergelijking met een jaar tevoren flink veranderd. Bol gezicht, bolle buik, hoge bloeddruk, 21 kg zwaarder dan een jaar tevoren. Gelukkig had zij haar medicijnen allemaal meegenomen, en al snel waren we de oorzaak op het spoor. Op het potje met de tabletten cortisonacetaat was duidelijk te lezen:
R/ cortisonacetaat 25 mg, gebruik bekend.
Foutieve medicatie: Tabletten cortisonacetaat 25mg ipv 5 mg.
Na enig naspeuren in de gegevens van de apotheek en nabellen over de recepten van de laatste maanden bleek al duidelijk de oorzaak. De recepten waren vernieuwd toen er in haar woonplaats een nieuwe huisarts kwam, die de oude huisarts verving. De oude huisarts was zelf apotheekhoudend, maar de nieuwe huisarts had niet de apotheek voortgezet, en zo kwam zij bij de ‘gewone’ apotheek voor het uitleveren van haar medicijnen. Met het nieuwe recept was het fout gegaan: in plaats van tabletten van 5 mg had zij tabletten van 25 mg voorgeschreven gekregen. En in plaats van een exacte dosering op te schrijven, was geschreven: ‘gebruik bekend’. En de nieuwe apotheek heeft de door patiënte gebruikte dosering niet gecontroleerd, en gewoon de term ‘gebruik bekend’ overgenomen. En mevrouw de Jong zelf heeft het medicament niet gecontroleerd, en het etiket niet gelezen, en bleef trouw haar 5 tabletten per dag innemen. Pas toen ik samen met haar nauwkeurig het potje bekeek, kwam zij er zelf achter dat er tabletten van 25 mg in plaats van tabletten van 5 mg in zaten. En zo had zij dus gedurende meer dan een jaar dagelijks een dosering van 125 mg (HONDERDVIJFENTWINTIG) mg cortison gebruikt, en niet 25 mg.
Op een recept mag nooit de term ‘gebruik bekend’ staan. Ik realiseer me dat ik dat zelf ook wel eens zo opschrijf, zeker als iemand om een recept vraagt voor medicatie die hij of zij al jaren gebruikt, of de dosering aan wisselingen onderhevig is, of op het moment dat ik zelf de gebruikte dosering niet meer weet. Dit verhaal leert ons maar weer eens dat een arts NOOIT de term ‘gebruik bekend’ op een recept mag schrijven. Bovendien is het onverstandig als een apotheek medicatie aflevert met de term ‘gebruik bekend’, zonder de EXACTE dosering bij de patiënt te controleren. En patiënten zelf moeten bij voorkeur altijd hun medicatie controleren, zeker als ze een nieuw recept krijgen van een nieuwe huisarts.
De bekende wet van Murphy luidt “if there’s any way they can do it wrong, they will”. Grappig is dat Wikipedia hieraan de volgende toevoeging geeft: “De wet van Murphy is een van de leidende principes bij het opstellen van protocollen voor bijvoorbeeld apotheken. Voordat een medicijn aan de patiënt wordt uitgereikt, voeren verschillende personen een groot aantal meervoudige controles uit. Zo zal een apothekersassistente op verschillende momenten de naam van het medicijn vergelijken met de naam op het recept. Voor de leek lijkt dit ritueel soms overbodig. De wet van Murphy geeft echter de reden aan: al is de kans op een ernstige menselijke fout heel klein, als het risico maar vaak genoeg wordt gelopen, dan maakt er vroeg of laat iemand een fout. Omdat er heel veel medicijnen worden verkocht, zouden er zonder deze protocollen doden vallen door menselijke fouten met medicijnen.” (bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Wet_van_Murphy, bekeken op 2 mei 2015). En toch ging het hier fout. Helaas zal mijn patiënte de gevolgen (gewichtstoename, hoge bloeddruk, versnelde botafbraak) nog enige tijd merken.
De term ‘gebruik bekend’ is vanaf heden (juni 2015) door mij officieel vervallen verklaard.
door bhrw | apr 19, 2015 | bijnier
De eerste officiële nieuwsbrief van Bijniernet is gepubliceerd. Hierin aandacht voor een aantal actuele zaken die de bijniergemeenschap bezig houden. Belangrijke zaken die het afgelopen jaar zijn gerealiseerd, zijn o.a. het Ambulance Protocol Bijnierinsufficientie, de EU emergency card of SOS-card, en de Attentieregel in het huisarts informatie systeem (HIS) voor de huisartsenpraktijk en de huisartsenpost. Vele endocrinologen gebruiken deze regel al in hun brieven aan de huisarts, om de huisarts te attenderen op de noodzaak van extra cortison in geval van ziekte, en het is mooi dat dit nu eindelijk verankerd is in de zorg. Bovendien wordt momenteel gewerkt aan een landelijk uniforme instructie voor het ophogen van hydrocortison in stress-omstandigheden.
Voor meer informatie: www.bijniernet.nl
Photo by dalehugo 
door bw | feb 21, 2014 | bijnier
Bijnierschorshormonen zijn onmisbaar voor het leven. Zij spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling, stofwisseling en immunologische afweer. De productie van bijnierschorshormonen wordt gereguleerd door het hypofysehormoon ACTH. Bijnierschorshormonen oefenen een belangrijk deel van hun functies uit via de specifieke glucocorticoïdreceptor die zich bevindt in de kern van alle cellen in ons lichaam. Behalve voor de vervanging van de productie van hormonen als de bijnier niet goed functioneert, worden glucocorticoïden gebruikt als onderdrukkers van de ontstekingsreacties in het lichaam.
(meer…)
Recente reacties