Je hoort veel over ‘second opinions’. Soms gaat zo’n 2e mening best wel moeizaam, en duurt het lang voordat wij over alle gegevens van een patiënt, die wordt verwezen, kunnen beschikken. Toch is het belangrijk om een compleet beeld van iemand te hebben, en daarbij alle oude onderzoekingen die al zijn uitgevoerd te controleren. Hoe nodig dat is, illustreert de volgende casus.
April 2011: mevrouw B. komt voor een second opinion. Haar verhaal is relatief simpel. Zij heeft al jaren hoge bloeddruk, en de afgelopen 2-3 jaar zijn haar vingers dikker geworden, haar huid stugger, is de schoenmaat toegenomen, moet zij meer transpireren, en kennissen vinden haar gezicht veranderd. Ook zijn tussen haar tanden meerdere spleetjes ontstaan. Bij deze klachten zou er sprake kunnen zijn van de ziekte ‘acromegalie’. Dit is een aandoening waarbij zich in de hypofyse een gezwel heeft gevormd dat overmatig veel groeihormoon maakt. Ook de internist die haar behandelt voor de hoge bloeddruk denkt hieraan, en bestelt aanvullend onderzoek. De waarden van groeihormoon en groei-eiwit (voor ‘intimi’: de IGF1 waarde) zijn sterk verhoogd; de overige hypofyse hormonen zijn normaal.
Hierop wordt een MRI (‘magneetscan’) van de hypofyse gemaakt. Vlak voor het volgende consult krijgt de internist de uitslag; de radioloog vindt ‘geen afwijkingen’. Deze geruststellende uitslag wordt tijdens het consult met patiënte en haar echtgenoot besproken, en het voorstel volgt om over een paar maanden de situatie opnieuw te beoordelen. Vanwege haar klachten is patiënte hier niet erg tevreden mee; wat is er dán aan de hand? De internist begrijpt het ook niet, en stelt voor haar te verwijzen naar het UMCG voor verder onderzoek. Dit gebeurt, en de internist stuurt al zijn bevindingen naar ons op. De röntgenafdeling van zijn ziekenhuis stuurt een CD met alle foto’s.
Bij de voorbereiding van het consult bekijk ik de gegevens. Wij leren alle artsen die wij opleiden om ALTIJD zelf ook de foto’s te bekijken; vertrouw niet op verslagen van anderen, bekijk en verifieer alle uitslagen en alle röntgenfoto’s zelf, laat ze zo nodig door één van onze experts herbeoordelen. Zo moeilijk is een MRI van de hypofyse ook weer niet. Uit de brieven blijkt dat de internist de juiste diagnose heeft gesteld, de diagnose acromegalie staat vast. Vervolgens steek ik de CD in de computer en kijk naar de foto’s. Verbijstering volgt. Duidelijk aanwezig in de hypofyse is een gezwel van ruim één centimeter, niet te missen (zie de foto).
Samen met patiënte en haar echtgenoot bekijk ik de foto’s, en bespreek de conclusies en vervolgens de behandeling. In principe is dit gezwel goedaardig, en kan goed via een operatie worden verwijderd. Ik bespreek patiënte met de neurochirurg, die akkoord is met een operatieve ingreep aan de hypofyse. Dat gaat via een relatief gemakkelijke ingreep, waarbij hij samen met de KNO-arts opereert, en via de neusholte het Turkse zadel, waar de hypofyse zich bevindt, benadert. In de bodem van het Turkse zadel wordt een klein luikje gemaakt, en direct daarboven is het gezwel in de hypofyse goed zichtbaar. Het kan eenvoudig en in zijn geheel worden verwijderd. De acromegalie is daarna genezen, alle hormoon waarden zijn genormaliseerd.
Waar ging het mis? De radioloog schreef toch dat er geen afwijkingen waren. Waarschijnlijk is het verkeerde verslag bij de foto geplaatst. In dat geval vraag ik me af wie de andere patiënt is; ergens moet iemand rondlopen met een normale foto van de hypofyse, bij wie het verslag ten onrechte meldt dat er een hypofyse gezwel is!
De les is duidelijk. Een fout kan iedereen maken, dat kan ook mij overkomen. De internist elders heeft alles goed gedaan, heeft de juiste diagnose gesteld, maar is uiteindelijk in de steek gelaten door een verwisseling van het verslag van de foto’s. In de luchtvaart geldt altijd: ‘check, en dubbel check’. Controleer, en controleer opnieuw. Vandaar dat wij onze arts-assistenten aanleren om alle röntgenfoto’s zelf te bekijken, en bij twijfel deze opnieuw te bespreken met een supervisor of met een radioloog. En gezien het verhaal van deze patiënte: dat loont !!
(geplaatst met instemming van de betrokken patiënte)
Recente reacties